از امروز تا سال 2015
انتظار میرود تغییراتی عمده که موجب عوض شدن تصور مردم از نوتبوکها و
شکل و شمایل آنها میشود، رخ دهد.
اما
یکی از قسمتهایی که تاکنون در برابر هرگونه تغییری مقاومت کرده و هنوز هم
به شکل اجداد خود باقی مانده است، در نوتبوک است که برای مشاهده صفحه
نمایش و استفاده از صفحه کلید مجبورید آن را باز کنید. البته رفته رفته این
بخش هم دستخوش تغییرات عمدهای خواهد شد. اصول و قوانین طراحی نوتبوکها و
اجزا داخلی آنها در حال باسازی و نوسازی است تا بتوانید راحتتر از همیشه
از این کامپیوتر دوست داشتنی هم برای کار و هم برای بازی استفاده کنید. طرحها و ایدههایی برای آینده ابتدا
بهتر است نگاهی به تعدادی از نوتبوکهای ابتکاری داشته باشیم. همانند
نمایشگاههای اتومبیلهای فوقمدرن که به ما بینش و شناختی نسبت به نحوه
رانندگی در آینده میدهند، نوتبوکهای ابتکاری هم فرصتی برای تصور کردن
نحوه کار با آنها را برایتان فراهم میکنند. معمولا نوتبوکهای ابتکاری
به وسیله طراحان مستقل، شخص یا شرکتی خاص، ساخته میشوند و سپس در صورت
تائید آنها، بوسیله سازندگان بزرگ نوتبوک به تولید انبوه میرسد. در صورت
تائید شدن طرح ابتکاری، هزینه قابل توجهی به طراح پرداخت میشود. این کار
یک تجارت پر سود و البته تا حدودی پر رمز و راز است چرا که طراحان تا
مدتها حق ندارند نامی از طرحهای خود برده و یا ویژگیهای آنها را به
معرض دید عموم قرار دهند. به
ندرت پیش میآید که یک نوتبوک ابتکاری که
فقط ایدهاش روی برگه و طرح آن در کامپیوتر کشیده شده است به طور کامل
تولید و ساخته شود. طرحهای
اولیه نوتبوکهای ابتکاری سالهای1990
دارای ابزارهای اشاره گر، اسپیکرهای داخلی و همچنین وبکم بودند. همانطور
که امروزه شاهد آن هستیم همه موارد فوق جزئی از استاندارد ساخت نوتبوکها
به شمار میروند. پس احتمالا حداقل بعضی از ایدههای جدید، ابتکارات و
قابلیتهایی که در ادامه مقاله با آنها آشنا میشویم را در نوتبوکهای
آینده خواهیم دید. Canova استفاده از نوتبوکهایی با دو
صفحه نمایش در آیندهای نه چندان دور رواج زیادی پیدا خواهد کرد. Canova
محصولی از شرکت ایتالیاییV12 Design واقع در شهر میلان است. به جای یک
صفحه نمایش و صفحه کلید این نوتبوک دو صفحه نمایش لمسی دارد؛ صفحه نمایش
بالایی برای مشاهده ابزارها و صفحه نمایش پایینی برای انجام کارهای معمولی
مانند تایپ، کشیدن طرحها، یاداشت نکتهها و ... اما در عوض Canova
میتواند کاملا مسطح شده تا یک فضای کار کاملا وسیع داشته باشید. طبق
گفته طراح این نوتبوک آقای Valerio Commeti؛ هدف این طرح ابتکاری پر کردن
فضای خالی میان انسان و ماشین است. نحوه چگونه در دست گرفتن و حمل کردن این
نوتبوک معرّف شخصیت و حرفه شماست؛ اگر آن را کاملا باز کنید مانند یک زیر
دستی و یک پد برای طراحی و کشیدن نقشه به نظر میرسد. اگر آن را تا نیمه
تا بزنید و90 درجه بچرخانید به یک کتاب الکترونیکی ( E-Reader ) تبدیل
میشود. با شبیه سازی و تبدیل شدن صفحه نمایش پایینی به یک صفحه کلید
موزیکال، هنگامی که آن را کاملا صاف و همسطح با میز قرار دهید این نوتبوک
میتواند یک پیانوی حرفهای و کاملا سیار به نظر بیاید. شکل 1 Siafu
آیا نیازی به وجود صفحه
نمایش هست؟ اگر نابینا باشید! طراح و مبتکر
آقای Jonathan Lucas با طرح عجیب و غریب نوتبوک ابتکاریاش یعنیSiafu به
معنی واقعی کلمه همه را شگفت زده کرد؛ چرا که این نوتبوک برای نابینایان
طراحی شده و قاعدتا هیچگونه صفحه نمایشی ندارد. ایده ساخت این نوتبوک باز
کردن دنیای جدیدی از رابط کاربری دیجیتال برای این دسته از کاربران دنیای
کامپیوتر فراهم شده است. به
این دلیل که نابینایان نمیتوانند آنچه را
که در صفحه وجود دارند ببینند،Siafu تصاویر را به اشکالی3 بعدی قرینه تبدیل
میکند. اشکال ایجاد شده در روی سطح Siafu از جنس Magneclay هستند. Magneclay
یک ترکیب مصنوعی از جنس روغن است که در برابر محرکهای الکتریکی واکنش
نشان داده و به اشکال مطلوب تبدیل میشود. در این شیوه، تعامل با
کامپیوتر که مبتنی بر دست است، شما با انگشتانتان با Siafu ارتباط برقرار
میکنید تا بتوانید برجستگیها و برآمدگیهایی را که به وسیله محرکهای
الکتریکی بر سطح نوتبوک ظاهر میشوند را احساس کنید. سطوح Magneclay
میتوانند برای خواندن روزنامههایی که به خط بریل نوشته شدهاند مورد
استفاده قرار گیرند. همچنین برای حس کردن شکل و قیافه صورت کسی و یا حتی
ارائه یک طرح و نقشه لمسی از نوتبوک استفاده کرد. شکل2 Cario
اگر زیاد به مسافرت میروید و
دوست دارید نوتبوکی داشته باشید که در
هر جای ممکن بهترین عملکرد و کارآیی را داشته باشد به Cario خوشامد بگویید. طراح
انگلیسی این نوتبوک یعنی Anna Lopez هدف خود از طراحی این نوتبوک را
ارائه کامپیوتری میداند که هم در حالت سکون و هم در حال حرکت بتوانید به
راحتی با آن کار کنید. این نوتبوک دارای عملکردی عالی و ظاهری بسیار
زیباست. درپوش لولایی و سنتی نوتبوکهای قدیمی در Cario با یک میله براق
که به عنوان دستگیرهای برای حمل و نقل تعبیه شده است جایگزین شده است. این
درپوش به راحتی تبدیل به یک سه پایه و قاب میشود، ضمن اینکه موجب میشود
نوتبوک به راحتی روی فرمان ماشین هم جا خوش کند. جای تعجب نیست بعد از
این همه اوصاف، روزی بیاید که بفهمیم Cario سلطان جادهها شده است. اگر
Cario روی فرمان اتومبیل نصب باشد، راننده با نگاه کردن به صفحه نمایش که
به فرمان قفل شده است دچار انحراف چشم نمیشود و در ضمن نیازی هم نیست که
گردن خود را برای دید بهتر کج کند. جالب است بدانید که Cario یک
پروژکتور کوچک هم همراه خود دارد که تصاویر را روی شیشه جلو ماشین منعکس
میکند. به این ترتیب صفحه نمایش آن مجانی! مسئولیت نمایش نقشهها را به
عهده میگیرد، در صورت شرکت در یک کنفرانس ویدئویی شما را یاری خواهد کرد و
در آخر با اتصال به GPS نزدیکترین ایستگاه سوخت را هم نشان خواهد داد! شکل 3 شکل 4 Compenion این نوتبوک ایده آقای
Felix Schmidberger ساکن اشتوتگارت است. یک جفت پانل بسیار روشن و براق در
کنار یکدیگر قرار گرفتهاند که پانل پایینی به عنوان صفحه کلید و همچنین
پدی برای نوشتن عمل میکند. صفحه نمایشهای 11 اینچی حدود 16 اینچ فضای
کار مفید و قابل دید فراهم میکند. این نوتبوک، اندازه و وزن یک سیستم کم
وزن و باریک را خواهد داشت اما با یک صفحه نمایش بزرگتر.
نگاهی به
ویژگیهای نوتبوکهای آینده تغییر
در ساخت مواد سازنده نوتبوکها بعضی از تغییرات و
قابلیتهای جدیدی که در نوتبوکهایی که در آینده استفاده خواهیم کرد ناشی
از پشرفت چشمگیر در موادی است که برای ساخت قطعات مختلف سختافزاری به کار
خواهند رفت. Magneclay فقط یک مثال ساده از این نمونه مادههاست. مثال دیگر
در این زمینه، تغییر در پلاستیکهایی است که برای ساخت بدنه نوتبوکها به
کار میرود. در حقیقت در آیندهای نه چندان دور، افتادن یک نوتبوک از
دستتان، مانند امروز یک فاجعه به حساب نخواهد آمد. گروهی از محققان دانشگاه
کالیفرنیا ماده ای را کشف کرده اند که مقاوم و با دوام بوده و حتی
میتواند خود را ترمیم کند. این ماده Automend نام دارد؛ شکاف و ترکهای
کوچک روی این ماده به راحتی و با گرم کردن سطح این ماده به وسیله یک سشوار
از بین میروند! تصور کنید نوتبوکی داشته باشید که با گرفتن سشوار روی آن
مثل روز اول نو شود. مثال
دیگر مربوط به ابزارها و وسایل جانبی است که
در جادهها و در طول سفر استفاده میشوند؛ برای مثال وسایل و سیستمهای
همراه آینده به راحتی یک پروژکتور را در خود جای میدهند چرا که در
آیندهای نزدیک اندازه هر پروژکتور معادل یک کیف جیبی خواهد بود. اینگونه
پروژکتورها از فناوری لیزر برای نشان دادن تصاویر استفاده میکنند بنابراین
میتوانید تصاویر را روی دیوار بدون در نظر گرفتن فاصلهای که با آن دارید
نمایش دهید، ضمن اینکه مجبور نباشید که برای دید بهتر هر دقیقه لنز را
دستکاری کنید؛ حتی اگر دیوار یا سطحی که تصویر روی آن قرار میگیرد ناصاف و
غیرهموار باشد باز هم تاثیری در کیفیت نخواهد داشت. قطعاتی بسیار
قدرتمند اگر بگوییم
نسل
بعدی نوتبوکها دارای قدرت محاسباتی فوق العاده زیادی خواهند بود، حرف
گزافی نگفتهایم. همچنین نوتبوکها دارای قطعاتی بسیار سریعتر از نسل
کنونی خواهند بود چرا که قطعات سختافزاری آنها روز به روز کوچکتر شده و
قطعات بیشتری به صورت فشرده روی صفحات نقرهای سیلیکونها که به اندازه یک
ناخن هستند جای میگیرند. نتیجه همه اینها، این خواهد بود که نوتبوکها
قادر خواهند بود کارهایی را که هم اکنون ما در رویاها به انجام آنها توسط
نوتبوکها فکر میکنیم انجام دهند. در ادامه انتظاراتی که از قطعات
سختافزاری و کارهایی که انجام دهند را با هم مرور میکینم. پردازندهها شکی نیست که تا سال 2015
از پردازندههای تک هستهای و دو هستهای استفاده نخواهیم کرد. بیشتر
نوتبوکها حداقل 6 پردازنده محاسباتی خواهند داشت البته اگر تا آن موقع
تعداد هستهها به بیش از 8 یا 10 نرسیده باشد! خیلی دور از انتظار هم نیست.
استفاده از تکنولوژی چند هستهای هم اکنون رواج دارد بنابراین در آینده
تبدیل به استانداری لاینفک برای ساخت نوتبوکها خواهد شد. در اختیار داشتن
6 هسته محاسبه کننده، نه تنها شما را قادر میسازد که به شبیه سازی و
مجازی سازی دادهها بپردازید بلکه این امکان را فراهم میسازد که بازیهای
فوقالعاده سنگین امروزی را به راحتی روی نوتبوک اجرا کنید. FSB را فراموش
کنید احتمالا در 8
سال
آینده FSB در پردازندهها به طور کامل حذف خواهد شد یا حداقل نقش بسیار
کمتری را ایفا خواهد کرد. همگام با رشد و توسعه فناوری چند هستهای این
روند سیر صعودی پیدا کرده است. برای مثال شرکت Intel اعلام کرده است که در
ساختار پردازندههای Nehalem یک کنترلر داخلی حافظه تعبیه کرده است که وجود
این کنترلر موجب حذف و عدم نیاز به وجود FSB خواهد شد. البته نفوذ و توسعه
این فناوری در نوتبوکها مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید. ذخیره سازی
اطلاعات روز به روز
شاهد
ساخت ابزارهای جدید ذخیره سازی اطلاعات هستیم. همگی این ابزارها روز به روز
کوچکتر میشوند و امکان ذخیره سازی اطلاعات بیشتری را فراهم میکنند. با
ظهور فناوری SSD یا Solid State Disk (که نوعی منبع ذخیره سازی است) این
ابزارها از نظر وزن بسیار سبکتر و از نظر عملکرد بسیار سریعتر شدهاند
علاوه بر این توان مصرفی بسیار پایینتری نسبت به دیگر ابزارهای ذخیرهسازی
اطلاعات مانند هارددیسکها دارند. در حال حاضر اضافه کردن یک حافظه SSD
با ظرفیت 64 گیگابایت به یک نوتبوک، چند برابر یک هارددیسک 80 گیگابایتی
هزینه دارد. در سالهای آتی یک نوتبوک معمولی به راحتی با یک هارددیسک 2
ترابایتی عرضه میشود که به نظر میرسد فضای بسیار خوبی حتی برای ذخیره
کردن دادههای فوق العاده حجیم باشد. همچنین در آینده نوع جدیدی از
فناوری ذخیره سازی اطلاعات را در اختیار قرار خواهند گرفت که موجب تقویت و
بهینه سازی عملکرد نوتبوکها میشود. هم اکنون در ویندوز ویستا از
حافظههای جانبی فلش به عنوان یک واسطه برای ذخیره سازی و نگهداری سریعتر (
Cache ) اطلاعات استفاده میشود. این امر موجب خواهد شد که دادههایی که
سیستم با آنها زیاد سر و کار دارد خیلی سریعتر در حافظه بارگذاری شوند و
در نتیجه عملکرد سیستم بهبود پیدا میکند. این تکنیک و فناوری به حافظه
Robson یا Turbo مشهور شده است. صفحههای نمایش در سال 2015 میلادی
انتظار میرود با دیدی متفاوت به نوتبوکهایمان نگاه کنیم چرا که فناوری
جدید LED در ساخت صفحههای نمایش، جایگزین فناوری LCD خواهد شد. این
تکنولوژی نه تنها تصاویر بسیار واضحتر و روشنتری را ارائه میدهد بلکه در
مقایسه با LCD انرژی بسیار کمتری مصرف میکند. مطمئن باشید که فناوری LED
حاکم بلامنازع دنیای نمایشگرها خواهد بود چرا که نمایشگرها را باریکتر
میکند؛ هر چند ممکن است به این زودیها این فناوری به تولید انبوه نرسد. این
نکته را هم به خاطر داشته باشید که در سالهای آینده ممکن است نمایشگرهایی
سه بعدی داشته باشیم که جهان اطرافمان را همان طوری که هست به ما نشان
دهند. توان مصرفی بیشتر اکثر صاحبنظران
معتقدند که تنها نقطه ضعف نوتبوکهای آینده مربوط به عمر باتری آنها خواهد
بود. اما این اظهارات و گفتهها دال بر این نیست که شاهد پیشرفتی در ارائه
منابع تغذیه قوی برای دستگاههای سیار نخواهیم بود، بلکه وجود یک سری
فناوریهای جدید برای تامین نیاز بیش از اندازه نوتبوکهای قوی آینده به
منبع تغذیه، امری بسیار ضروی به نظر میرسد. پیلهای سوختی که متانول را
به نیروی برق تبدیل میکنند، در طول سالهای گذشته عملکرد خوبی داشتهاند
اما باتریها در عرصه تغذیه حرف اول را میزنند. از طرف دیگر حرکتی اجتناب
ناپذیر به سوی استفاده از باتریهای لیتیومی که از پلیمر استفاده میکنند و
تنوع بسیاری زیادی در شکل و اندازه دارند به جای باتریهای لیتیومی که از
سیلندرها استفاده میکنند آغاز شده است. تغییر روش شارژ نحوه شارژ و تامین برق
مورد نیاز نوتبوکها میتواند به وسیله فناوری شارژ استقرایی (Inductive
Charging ) به طور کلی عوض شود. در این روش به جای اینکه برای شارژ کردن
نوتبوک کابل آن را به پریز برق وصل کنید کافی است که آن را روی سطوح
مخصوصی که به صورت بیسیم باتریها را شارژ میکنند قرار دهید. مزیت
استفاده از این تکنولوژی این است که دیگر نیازی نیست یک آداپتور با خود حمل
کنید. البته این شیوه جدید شارژ وسایل سیار تنها زمانی مفید و کارآمد
خواهد بود که به اندازه کافی سطوح شارژ کننده در همه جا وجود داشته باشد.
این سطوح مخصوص باید در کافهها، رستورانها، مکانهای عمومی مثل پارکها،
شرکت و حتی باید در خطوط هواپیمایی هم موجود باشند. یک روش
ابتکاری دیگر با استفاده از صفحات خورشیدی نیز برای تامین انرژی نوتبوکها
به وسیله آقای Nikola Knezevic صربستانی ابداع شده است. طرحی که جای تعجبی
نیست که نامش نوتبوک خورشیدی باشد. یک در اضافی به نوتبوکها اضافه
میشود که سلولهای خورشیدی روی آن قرار میگیرند تا بیشترین انرژی را از
خورشید دریافت کنند. با اضافه شدن این درپوش چند اینچ به ضخامت نوتبوکها
افزوده میشود. در ضمن فناوری مذکور نمیتواند باتریها را به طور کامل
شارژ کند ولی این را هم فراموش نکنید که به جای اینکه در به در دنبال پریز
برق بگردید، کافی است نوتبوکتان را روی زمین قرار داده و درپوش خورشیدی
آن را به سمت خورشیده چرخانده و بعد با خیال راحت شروع به کار کنید. هر چند
نوتبوکهای آینده از نظر قدرت، سرعت و عملکرد نوتبوکهای کنونی را تحت
الشعاع خود قرار میدهند ولی باز هم نیاز به روشی هست که بتوان انرژی مصرفی
و مورد نیاز آنها را به راحتی تامین کرد.
در
20 سال گذشته یعنی از زمانی که نسل اول نوتبوکها به وجود آمدند، تغییرات
زیادی در آنها رخ داده است. برای مثال اضافه شدن پردازندهها گیگاهرتزی،
صفحه نمایشهای رنگی، درایوهای نوری، امکان برقراری ارتباطات بی سیم و ...